Gösterge 10.5.1 Finansal Sağlamlık Göstergeleri

Finansal Sağlamlık Göstergeleri (FSI), Uluslararası Para Fonuna (IMF) üye ülkelerin bankacılık gözetim otoriteleri ve merkez bankaları tarafından derlenerek IMF'ye iletilmekte olan kapsamlı bir gösterge setidir. Bu set içerisinden sürdürülebilir kalkınma göstergeleri setinde yer almak üzere belirlenenler şöyledir:

a) Ana sermaye toplamının aktif toplamına oranı

b) Ana sermaye toplamının risk ağırlıklı varlıklar toplamına oranı

c) Net takipteki alacaklar toplamının yasal özkaynak toplamına oranı

d) Takipteki alacaklar toplamının nakdi kredi toplamına oranı

e) Vergi öncesi kârın ortalama aktif toplamına oranı

f) Likit varlıkların kısa vadeli yükümlülüklere oranı

g) Yabancı para net genel pozisyonunun yasal özkaynak toplamına oranı

Ana sermaye toplamının aktif toplamına oranı: Konsolide olmayan bazda, bankacılık sektörünün çekirdek sermaye ile ilave ana sermaye tutarlarının toplamından oluşan ana sermaye değerinin aktif toplamına oranıdır.

Ana sermaye toplamının risk ağırlıklı varlıklar toplamına oranı: Konsolide olmayan bazda, bankacılık sektörünün çekirdek sermaye ile ilave ana sermaye tutarlarının toplamından oluşan ana sermaye değerinin risk ağırlıklı varlıklar toplamına oranıdır. Risk ağırlıklı varlıklar toplamı, sermaye yeterliliğinin ölçümüne ilişkin düzenlemelere göre; kredi riskine esas tutar, piyasa riskine esas tutar ve operasyonel riske esas tutar toplamından oluşmaktadır. Bankacılık sektörünün finansal gücünün ölçümünde kullanılan en temel göstergelerden biridir.

Net takipteki alacaklar toplamının yasal özkaynak toplamına oranı: Konsolide olmayan bazda hesaplanan bu oranın pay kısmında, bankaların donuk alacak olarak sınıflandırarak takip hesaplarında izlediği alacaklarından, kredi zararlarının karşılanması amacıyla finansal tablolarda hesaben ayrılarak gider yazılan karşılık tutarları düşülerek bulunan netleştirilmiş tutar yer almaktadır. Oranın paydasında ise ana sermaye ve katkı sermaye toplamından ilgili mevzuata göre yapılması belirtilen indirimlerin düşülmesi suretiyle hesaplanan yasal özkaynak toplamı bulunur. Banka sermayesinin takipteki alacaklardan oluşan zararları karşılama kapasitesinin önemli bir göstergesidir.

Takipteki alacaklar toplamının nakdi kredi toplamına oranı: Konsolide olmayan bazda hesaplanan bu oranın pay kısmında, bankaların donuk alacak olarak sınıflandırarak takip hesaplarında izlediği alacaklar toplamı yer almaktadır. Oranın paydası ise takipteki alacaklar dâhil olmak üzere kredi portföyünün toplam değerini göstermektedir. Bankanın varlık kalitesinin değerlendirilmesi için kullanılan bir göstergedir.

Vergi öncesi kârın ortalama aktif toplamına oranı: Konsolide olmayan bazda hesaplanan bu oranın pay kısmı, bankaların yıl sonu itibarıyla hesapladıkları vergi öncesi kâr değerinden net olağanüstü gelirler/giderler tutarının düşülmesi ile bulunur. Göstergenin paydası ise ilgili yıl içerisindeki bilançonun aktif toplamı tutarlarının ortalaması alınarak hesaplanır. Bu oran, banka karlılığının bir göstergesidir.

Likit varlıkların kısa vadeli yükümlülüklere oranı: Bu oran, likit varlıklar toplamının kısa vadeli yükümlülüklere bölünmesiyle hesaplanmaktadır. Varlık ve yükümlülüklerin arasındaki vade uyumsuzluğunun değerlendirilmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Bankaların, likidite problemleriyle karşı karşıya kalmadan, mevduat gibi kısa vadeli yükümlülüklerdeki azalışları ne ölçüde karşılayabileceklerinin bir göstergesidir.

Yabancı para net genel pozisyonunun yasal özkaynak toplamına oranı: Konsolide olmayan bazda hesaplanan bu oranın pay kısmı, bankaların ilgili mevzuata göre hesaplayacakları döviz varlıkları toplamı ile döviz yükümlülükleri toplamı arasındaki fark alınarak hesaplanmaktadır. Oranın paydasında ise ana sermaye ve katkı sermaye toplamından ilgili mevzuata göre yapılması belirtilen indirimlerin düşülmesi suretiyle hesaplanan yasal özkaynak toplamı yer almaktadır. Bu oran, bankaların döviz varlık ve yükümlülükleri arasındaki dengenin ve döviz pozisyonunun özkaynakları ile uyumluluğunun değerlendirilmesini sağlayan bir göstergedir.